| ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง | |
| ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เห็นอีกแนวคิดที่ช่วยแก้ปัญหาโลกร้อนได้ .. แน่นอน | |
| เศรษฐกิจพอเพียง คืออะไร (sufficiencyeconomy.org)
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีหลักพิจารณาอยู่ 5 ส่วน 
เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พ อ เ พี ย ง หนังสือ 4 บท : 1. เศรษฐกิจพอเพียง 2. หลักแนวคิด 3. ทฤษฎีใหม่ตามแนวพระราชดำริ 4. การขับเคลื่อน | |
| เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พ อ เ พี ย ง
(ตัวอย่างการการขยายความนำสู่การปฏิบัติ โดย เสรี พงศ์พิศ )
http://www.phongphit.com/docs/Seri_SE_framework.htm |
|||
| ปรัชญา | กรอบ | เกณฑ์ | ตัวชี้วัด |
| พอประมาณ | มีคุณธรรม ถูกต้อง ดี งาม |
แบ่งปัน ไม่เอาเปรียบคนอื่น ไม่เอาเปรียบธรรมชาติ คุณธรรมนำชีวิต นำธุรกิจการงาน ไม่เอาเงินนำหน้า ปัญญาตามหลัง |
- ไม่โกงกิน
โกงกินงบประมาณ โกงเวลา โกงทรัพย์สิน ของคนอื่น ของสำนักงาน องค์การ
ของส่วนรวม
- ไม่ใช้สารเคมี เผาขยะ สร้างมลพิษ ตัดไม้ทำลายป่า ทำให้แหล่งน้ำและสิ่งแวดล้อมเป็นพิษ - มีธรรมาภิบาลบรรษัท (corporate governance)ไม่เอาเปรียบบริษัทอื่น กลุ่มอื่น ไม่หากำไรสูงสุด - ปฏิบัติธรรม ร่วมกิจกรรมทางสังคม ทำบุญบ้างหรือไม่ เอาเปรียบผู้อื่น เพื่อนร่วมงานหรือไม่ - แบ่งปันรายได้ของตนเอง ขององค์กร ของบริษัทให้คนอื่น ให้สังคมบ้างหรือไม่ - พ่อแม่เป็นตัวอย่างทางคุณธรรมให้ลูกหรือไม่ สอนลูกเรื่องคุณธรรมหรือไม่ หรือเลี้ยงลูกด้วยเงิน ด้วยทีวี ด้วยวัตถุ - ครูบาอาจารย์เป็นตัวอย่างที่ดีให้ศิษย์หรือไม่ หรือสอนแต่ไม่ทำ - หัวหน้าเป็นผู้นำที่ดี เป็นธรรมกับลูกน้อง เป็นตัวอย่างที่ดีให้ลูกน้องหรือไม่ กฎระเบียบ ระบบรางวัลลงโทษเป็นธรรมหรือไม่ หรือเลือกปฏิบัติ - เคารพกฎระเบียบของสังคมหรือไม่ กฎจราจร การเสียภาษี และกฏหมายต่างๆ รวมทั้งระเบียบปฏิบัติข้อตกลงต่างๆ |
| รู้จักตัวเอง รู้รากเหง้า ภูมิใจ เชื่อมั่น | รู้คุณค่าที่มาของตนเอง เอกลักษณ์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิใจในกำพืด ถิ่นฐานบ้านเกิด รากเหง้าเผ่าพันธุ์ บรรพบุรุษ ภูมิใจในของกิน ของใช้พื้นบ้าน กินอยู่แบบไทยๆ วิถีไทย เข้าถึงคุณค่ามากกว่ายึดติดรูปแบบ |
- เคยกราบพ่อแม่
ปู่ย่าตายาย อย่างน้อยปีละครั้ง ปีใหม่ สงกรานต์ หรือวันเกิดท่านหรือไม่
- อายไหมที่จะบอกว่าพ่อแม่เป็นใคร คนบ้านไหน จังหวัดไหน ภูมิใจในบุพการีและถิ่นฐานบ้านเกิดหรือไม่ - รู้จักประวัติความเป็นมาของบ้านเกิด ของบรรพบุรุษของตนหรือไม่ - รับประทานพืชผักอาหารพื้นบ้านแบบรู้คุณค่า ใช้ข้าวของเครื่องใช้พื้นบ้าน แบบไทยๆ บ้างหรือไม่ - สนใจเรียนรู้ ศึกษาคุณค่าความหมายของภูมิปัญญาไทยบ้างหรือไม่ - พ่อแม่เคยสอนลูกให้เข้าใจเรื่องเหล่านี้หรือไม่ ทำตัวเป็นแบบอย่างให้ลูกหรือไม่ - โรงเรียน สถาบันการศึกษาสอนเรื่องเหล่านี้ให้นักเรียนนักศึกษาหรือไม่ อย่างไร เพียงใด - สถาบันการศึกษาตระหนักในเรื่องเหล่านี้ คลุกคลี ร่วมทุกข์ร่วมสุขกับสังคม มีปฏิสัมพันธ์และช่วยเหลือชุมชนและท้องถิ่นหรือไม่ (หรือคิดแต่ไปอินเตอร์ แต่ไม่รู้เรื่องหรือสนใจชุมชน-ท้องถิ่น) |
|
|
มีชีวิตเรียบง่าย
พออยู่ พอกิน พอใช้ |
ไม่หน้าใหญ่
ไหลตามกระแส รู้กาละและเทศะ
มีความสุขตามอัตภาพ ขนาด ปริมาณที่พอดี ไม่มากเกินไป
ไม่ใหญ่เกินไป ไม่ติดแบรนด์
คิดแต่สร้างภาพ ไม่ไหลตามกระแส ตามโฆษณาบ้าบริโภค |
- จัดงานบวช
งานศพ งานแต่งงาน งานบุญ แบบไม่ให้น้อยหน้าคนอื่น แม้จะต้องเป็นหนี้สินมากมายหรือไม่
- ซื้อข้าวของเครื่องใช้ รถยนตร์ เสื้อผ้า กระเป๋า รองเท้า แพงเกินตัวหรือไม่ - ชอบควักง่ายจ่ายเร็วจนเป็นหนี้สินมากมาย สร้างวงจรอุบาทว์ให้ตนเอง แบบเอากองนี่ไปใส่กองโน้น เอาบัตรนี้ไปจ่ายบัตรโน้นเวียนไปเวียนมาแบบหาทางออกไม่ได้ (ถ้าไม่ถูกล็อตเตอรี่ หรือต้องโกงถึงจะใช้หนี้ได้หมด) - สำรวจปริมาณเสื้อผ้า กระเป๋า รองเท้าในตู้เสียใหม่ ว่ามากเกินไปหรือไม่ ให้คนอื่นไปบ้างได้ไหม - หน้าใหญ่ในการกิน การแต่งตัว เครื่องประดับ แม้จะต้องซื้อแพงๆ ใส่แค่ปีละหนก็ยอม - ชอบอวดร่ำอวดรวย ขึ้นเหลา เข้าโรงแรมหรูเพื่อให้ดูดี ชอบเดินห้าง ชอปปิ้ง ไปเมืองนอกแม้ต้องกู้สหกรณ์ - ติดแฟชั่น ไหลตามกระแส เปลี่ยนข้าวของตามโฆษณา กลัวน้อยหน้าคนอื่น หรือไม่รู้เท่าทันเล่ห์โฆษณาบ้าเลือด - ทำงานหาเงินแบบเอาเป็นเอาตาย จนไม่มีเวลาให้ครอบครัวหรือไม่ ตื่นขึ้นมาคิดแต่เรื่องจะหาเงิน จะรวย - เคยตั้งคำถามให้ตัวเองบ้างหรือไม่ว่า ความสุขคืออะไร ทำอย่างไรจึงจะมีความสุข มีอะไรมากไปกว่าเงิน - พ่อแม่เป็นตัวอย่างที่ดีให้ลูกในการดำเนินชีวิตหรือไม่ การใช้จ่าย การกิน การอยู่ ไปกินข้าวนอกบ้านสั่งอาหารเต็มโต๊ะ กินทิ้งๆ ขว้างๆ ช่วยให้ลูกเข้าใจหรือไม่ว่า ควรเลือกอะไรระหว่าง เงินกับชีวิต |
|
| มีเหตุผล | มีหลักวิชา |
กินอยู่อย่างมีข้อมูลอย่างมีคุณภาพ
ตัดสินใจด้วยข้อมูล ความรู้
รู้เขา รู้เรา รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลง ไม่ทำตามๆ กัน รู้ตัวเอง รู้ท้องถิ่น รู้ศักยภาพ รู้ ทุนชุมชน รู้ปัญหา รู้โลกาภิวัตน์ แสวงหาความรู้ ศึกษาในระดับสูงขึ้นตามศักยภาพของตนเอง |
- สนใจหาข้อมูลของกิน
ของใช้ที่ซื้อจากตลาดหรือไม่ คุณค่าอาหาร สารเคมีตกค้าง องค์ประกอบต่างๆ
- สนใจติดตามข่าวสารบ้านเมือง สนใจอ่านหนังสือหาความรู้ ข้อมูลข่าวสารให้ทันโลกหรือไม่ - ชอบดูแต่ละครทีวี เกมโชว์ รายการบรรเทิง ไม่สนใจรายการที่มีสาระและความรู้ หรือไม่ - มีข้อมูลความรู้เรื่องทุนของท้องถิ่นหรือไม่ หรือชอบแต่เลียนแบบคนอื่น เห็นเขาทำอะไรรวยก็ทำตามเขา เข้าใจหรือไม่ว่า ทุนทรัพยากรมีอะไรบ้าง ทุนทางปัญญา และทุนทางสังคมหมายถึงอะไร มีอะไรบ้าง - สนใจหาความรู้และลงมือทำกินทำใช้เองบ้าง โดยไม่ต้องซื้อหมดทุกอย่างหรือไม่ เช่น ทำน้ำยาล้างจานเอง ปลูกพริก มะเขือ ผักสวนครัวทดแทนการซื้อจากตลาดบ้าง ถ้ามีที่ดินหรือที่ว่าง - พยายามขวนขวายหาความรู้ การฝึกอบรม การเรียนต่อตามศักยภาพหรือไม่ หรือคิดว่าพอแล้วทุกอย่าง - ไปร่วมการประชุม หรือการอบรมสัมมนาบ้างหรือไม่เมื่อมีโอกาส |
| มีแผน |
มีแผนชีวิต
ครอบครัว แผนชุมชน
แผนยุทธศาสตร์
แผนงานองค์กร แผนงบประมาณครอบครัว
รายรับ รายจ่าย หนี้สิน แผนการลงทุน
แผนเศรษฐกิจพอเพียง |
- เคยทำบัญชีครัวเรือนหรือไม่
รายรับ รายจ่าย หนี้สิน แผนงบประมาณประจำปี แผนการศึกษาของตนเเอง ของลูก
- มีแผนการใช้หนี้สินให้หมด หรือให้อยู่ในระดับที่ไม่เดือดร้อนครอบครัวและองค์กรหรือไม่ - มีแผนการลดพลังงาน แผนการใช้จ่ายค่าน้ำมัน ค่าน้ำ ค่าไฟ ค่าโทรศัพท์อย่างเป็นระบบหรือไม่ - มีแผนการลดอบายมุข เหล้า บุหรี่ สิ่งไม่ดีต่างๆ เพื่อลดค่าใช้จ่าย และเพื่อให้สุขภาพดีขึ้น ครอบครัวอบอุ่นขึ้น - แผนการลงทุน มีการทำข้อมูล การศึกษาความเป็นไปได้ที่ดีพอก่อนจะลงทุนทำอะไรหรือไม่ - มีการดำเนินงานเป็นขั้นเป็นตอน อย่างมีหลักวิชาหรือไม่ - มีข้อมูลและหลักในการทำแผนยุทธศาสตร์ขององค์กร หน่วยงาน ที่รับผิดชอบหรือไม่ หรือทำแบบนั่งเทียนเขียนแผน หรือไปลอกแผนคนอื่น เปลี่ยนแต่เพียงตัวเลข - แผนการออม และการสร้างสวัสดิการให้ตนเองและครอบครัวมีหรือไม่ สำหรับหน่วยงานที่ดูแลมีหรือไม่ - แผนเศรษฐกิจพอเพียง วางเป้าหมายและวิธีการให้ลดค่าใช้จ่ายลงร้อยละ ๒๕ หรือไม่ (หนึ่งในสี่) |
|
| เป็นมืออาชีพ | คุณภาพ มั่นคง ยั่งยืน (quality, consistency, sustainability) อิทธิบาทสี่ (ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา) ใจรัก รู้จริง รู้รอบ รู้ลึก ทำดีมีคุณภาพ ด้วยความสม่ำเสมอ |
- ทำงานด้วยความรู้ความสามารถแบบคนรู้จริงหรือไม่
มีความพยายามเรียนรู้ พัฒนาตนเองหรือไม่ ไม่ว่าจะอาชีพอะไร
เกษตรกรก็ต้องรู้จริงในฐานะเกษตรกร อาชีพอะไรก็ต้องรู้จริงในอาชีพของตนเอง
- มีความสม่ำเสมอ หรือว่าเดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย ผีเข้าผีออก ทำงานตามอารมณ์ อยากทำก็ทำ หรือไม่ - ไม่ทำอะไรแบบชั่วคราว แต่ทำด้วยความมั่นคง ให้เกิดความยั่งยืน หรือไม่ เช่น พอมีงบก็ทำ ไม่มีก็เลิก มีคนมาส่งเสริมก็ทำไม่มีคนส่งเสริมก็ไม่ทำ - ทำด้วยหลักการที่ดี มีข้อมูล ความรู้ และมี ปัญญา อันเป็นรากฐานของการมีชีวิตและการทำงานที่ดี |
|
| มีภูมิคุ้ม กันที่ดี | ระบบชีวิตที่ดี |
ครอบครัวอบอุ่น
มีความมั่นคงในชีวิต ลูกได้รับการเลี้ยงดูที่ดี ลูกมีการศึกษาที่ดี |
- มีการจัดการชีวิตที่ดีหรือไม่
หรือเอาแต่ทำงานหามรุ่งหามค่ำ รู้จักจัดเวลาพักผ่อนแบบพอเพียง มีเวลาให้ครอบครัว
มีเวลาออกกำลังกายคลายเครียด มีเวลาไปสังสรรค์พบปะเพื่อนฝูง มีเวลาไปทำบุญ
- มีการจัดการเรื่องเศรษฐกิจในครอบครัวดีพอหรือไม่ มีระบบการใช้จ่าย มีความมั่นคง หรือมีหนี้สินเต็มไปหมด มีแต่กู้ๆ ยืมๆ จากชาวบ้านเขาไปทั่ว ไม่มีความมั่นคงทางเศรษฐกิจ ระบบการจัดการการใช้จ่ายไม่ดี - มีการดูแลการเรียนของลูกทั้งที่ในระบบ ในโรงเรียน นอกโรงเรียน เพื่อเพิ่มพูนความรู้ความสามารถของลูกเพียงใด โดยไม่บังคับหรือสร้างความกดดันให้ลูกจนเกินไป เช่น การเรียนว่ายน้ำ ดนตรี กีฬา การติว เรียนพิเศษ ฯลฯ - มีการวางแผนอนาคตให้ลูกหรือไม่ เช่น ออมให้ลูกตั้งแต่เกิด เพื่อเป็นทุนการศึกษา หรือการปลูกต้นไม้ให้ลูกจำนวนหนึ่งเพื่อให้เป็นทุนสร้างบ้านเมื่อแต่งงาน จะได้ไม่ไปตัดไม้ในป่า (กรณีตัวอย่างบ้านนาอีสาน) |
| ระบบเศรษฐกิจ สังคมชุมชนท้องถิ่นที่ดี |
ชุมชนเข้มแข็ง
มีระบบเศรษฐกิจชุมชน สวัสดิการชุมชน เครือข่ายชุมชน เครือข่ายเศรษฐกิจชุมชน วิสาหกิจชุมชน เกษตรผสมผสาน สหกรณ์ SMEs เน้นการผลิตเพื่อบริโภคในท้องถิ่น ก่อนพึ่งตลาดภายนอกหรือส่งออก |
- มีระบบการเรียนรู้ร่วมกันด้วยการทำแผนแม่บทชุมชนหรือไม่
และทำตามหลักของ ประชาพิจัย ซึ่งเน้นกระบวนการเรียนรู้ ไม่ใช่เน้นการได้แผน
ซึ่งอาจไม่ได้ผล หรือมีแผนอยู่แล้ว แต่ซุกไว้ที่ไหนก็ไม่รู้
- ชุมชนมีระบบเศรษฐกิจท้องถิ่นหรือไม่ หรือมีแต่โครงการ เพราะมีเงินอัดฉีด เงินหมดก็เลิก มีคลัสเตอร์เศรษฐกิจชุมชน (ทำมากกว่าสิบอย่าง) ที่ตอบสนองความต้องการของท้องถิ่น ลดค่าใช้จ่ายในการซื้อจากภายนอกลงได้ หนึ่งในสี่ หรือว่าทำเพียงอย่างเดียวสองอย่างแบบเอาเป็นเอาตาย ไม่มีฐานระบบเศรษฐกิจของชุมชน - ถ้าเป็นเกษตรกร มีการทำเกษตรผสมผสานหรือไม่ มีการติดตามผลและประเมินผลได้หรือไม่ ว่าสามารถลดค่าใช้จ่ายได้ไม่น้อยกว่า หนึ่งในสี่ หรือปลูกแต่พืชเดี่ยว ไม่ข้าวก็มัน ไม่มันก็ยาง ไม่ยางก็ข้าวโพด - มีการจัดการเรื่องวิสาหกิจชุมชนที่ดีหรือไม่ หรือว่ามีแต่ ธุรกิจชุมชน ซึ่งมีคนไม่กี่คนที่ได้ประโยชน์ คนส่วนใหญ่เป็นเพียงผู้ผลิตเท่านั้น (วิสาหกิจชุมชนต้องมีปัจจัย ๗ ประการ ถ้าไม่มีก็ไม่ใช่วิสาหกิจชุมชน) - มีการลงทุนวิสาหกิจชุมชนหรือโครงการของส่วนรวมแบบเกินตัวและแบบเสี่ยงเกินไปหรือไม่ - มีการประกอบการขนาดกลางขนาดย่อม (SMEs) หรือไม่ มีประสิทธิภาพ และยังประโยชน์ให้ชุมชนเพียงใด - ชุมชนมีระบบสวัสดิการที่พึ่งตนเองได้มากน้อยเพียงใด มีการออม มีสวัสดิการ เกิด แก่ เจ็บ ตายทุนการศึกษา ความช่วยเหลือเมื่อมีภัยธรรมชาติ อุบัติภัย เหตุฉุกเฉิน และอื่นๆ มากน้อยเพียงใด - ชุมชนมีระบบทุนของตนเองหรือไม่ การออม การสร้างสวัสดิการ การส่งเสริมการลงทุนในวิสาหกิจชุมชน - ชุมชนมีระบบสิ่งแวดล้อมที่ดีหรือไม่ ดิน น้ำ ป่า อากาศ ดูแลกันอย่างไร ขยะจัดการอย่างไร - ชุมชนมีระบบสุขภาพของตนเองหรือไม่ อย่างไร สร้างดีกว่าซ่อม มีกิจกรรมอะไรบ้าง - มีเครือข่ายชุมชนอย่างน้อยในระดับตำบลหรือไม่ เครือข่ายเพื่อจัดการการผลิต การบริโภค การตลาด การจัดการเศรษฐกิจและสังคมของตนเอง เครือข่ายผู้นำเพื่อแก้ไขปัญหาต่างๆ ของตำบล - มีระบบการจัดการเรื่องการเรียนรู้ การพัฒนาคนหรือไม่ มีศูนย์เรียนรู้ มีการฝึกอบรมในเรื่องอะไรหรือไม่ มีการส่งเสริมให้คนไปเรียนในระดับอุดมศึกษาหรือไม่ ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ - ชุมชนมีระบบการป้องกันและแก้ไขความขัดแย้งด้วยสันติวิธีอย่างไร ความสมานฉันท์ทำกันอย่างไร มีผู้มีอิทธิพล ผู้กว้างขวาง ที่เอาเปรียบผู้อื่นหรือไม่ แก้ไขอย่างไร ระบบอุปถัมภ์ยังคงอยู่มากน้อยเพียงใด - การซื้อสิทธิขายเสียงในการเลือกตั้งในทุกระดับมีหรือไม่ มีระบบป้องกันระยะสั้นระยะยาวอย่างไร |
|
| ระบบการจัดการองค์กร ที่ดี | องค์กร
หน่วยงานรัฐ เอกชน รัฐวิสาหกิจ มีธรรมาภิบาลบรรษัทระบบการจัดการที่ดี
มีผู้นำและผู้ตามที่ดี ผู้นำสร้างแรงบันดาลใจ ทำให้ทุกคนใจดี ใจกว้าง ใจสู้ ใจถึง (เข้าใจ - เข้าถึง) |
- หน่วยงาน
องค์กรมีคุณธรรม คุณภาพ โปร่งใส ตรวจสอบได้ หรือไม่
- มีระบบที่ดี กฎระเบียบเอื้อต่อการทำงานเป็นทีม ไม่เอาแต่แข่งขันกันเอง แต่ร่วมมือหรือไม่ ระบบดีทำให้คนทำถูกได้ง่าย ทำผิดได้ยาก - เป็นผู้นำที่ดีหรือไม่ ผู้ที่สร้างแรงบันดาลใจมากกว่าบังคับ มากกว่าเน้นการใช้กฎระเบียบ ขู่เข็ญ ลงโทษ หรือว่าเน้นที่การสร้างความสัมพันธ์กับพนักงาน เจ้าหน้าที่ และระหว่างพวกเขา และกับลูกค้า ภาคีนอกองค์กร - เป็นผู้ตามที่ดีหรือไม่ เป็นผู้เรียนรู้ที่ดีจากผู้นำ จากการทำงาน จากประสบการณ์ อ่อนน้อมถ่อมตน รู้กาละเทศะ - มีการส่งเสริมการพัฒนาบุคลากรหรือไม่ หรือปล่อยให้พนักงาน เจ้าหน้าที่แอบไปลงทะเบียนเรียนปริญญาตรี โทเอกเอาเอง ไม่ส่งเสริมแล้วยังกีดกันหรือไม่ - มีการส่งเสริมการฝึกอบรมระยะสั้น ระยะยาวให้พนักงาน เจ้าหน้าที่อย่างพอเพียงและถ้วนหน้าหรือไม่ - พนักงาน เจ้าหน้าที่มีส่วนร่วมในการบริหารจัดการองค์กรหรือไม่อย่างไร มีสหภาพ มีองค์กรตนเองหรือไม่ - สร้างระบบที่เป็นหลักประกันความมั่นคงของหน่วยงานอย่างไร - ป้องกันและแก้ไขปัญหาความขัดแย้งในองค์กรอย่างไร - มียุทธศาสตร์องค์กรหรือไม่ เน้นผลลัพธ์มากเกินไปจนละเลยกระบวนการหรือไม่ - มีการทำงานแบบบูรณาการหรือไม่ หรือต่างคนต่างสร้างอาณาจักรในฝ่าย กอง งานของตนเอง - มีระบบการวัดผล ประเมินผลองค์กร และบุคลากรอย่างไร เป็นธรรมหรือไม่ - พนักงาน เจ้าหน้าที่ทำงานอย่างมีความสุขหรือไม่ ได้รับความเป็นธรรมหรือไม่ มีการเลือกปฏิบัติหรือไม่ |
|
 |
+ ผู้สนับสนุน + รับผู้สนับสนุน |