ครกหิน

วัดบ้านไร่

ทางเข้าหมู่บ้าน

ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน
บ้านไร่ศิลาทอง หมู่ 10 ตำบลพิชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง
อยู่ในเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลพิชัย สภาพพื้นที่บ้านไร่ศิลาทองอยู่ติดกับภูเขาป่ารกและมีป่าละเมาะมากมาย
มีลำห้วยน้ำโจ้เป็นแหล่งน้ำที่ชาวบ้านใช้อุปโภคบริโภค จำนวนครัวเรือน 345 ครัวเรือน
ประชากรประมาณ 1213 คน มีประเพณีประจำปีของหมู่บ้าน
ได้แก่ ประเพณีสงกรานต์ ประเพณีลอยกระทง พิธีสืบชะตา เป็นต้น
และศิลปวัฒนธรรมของหมู่บ้าน ได้แก่ ดนตรีพื้นเมือง การละเล่นพื้นบ้าน การฟ้อนเล็บ เป็นต้น

http://www.m-culture.in.th/moc_new/album/156814/

เดิมทีเป็นหมู่บ้านที่ไม่มีคนมาอาศัยมากนักเนื่องจากไกลจากตัวเมือง
พ่อหมอมาลัย เป็นชาวเมืองยองมาจากประตูผางลางมาอาศัยเป็นคนแรก พร้อมกับพี่น้องอีก 4 คน
พ่อหมอมาลัยได้สร้างบ้านเรือนอาศัยบ้านไร่มานานพอสมควร
ต่อมามีชาวบ้านพิชัยมาอาศัยอยู่ด้วย เนื่องจากบ้านไร่มีความอุดมสมบูรณ์มีน้ำห้วยโจ้ไหลผ่านตลอด
ไม่นานก็มีผู้คนเข้ามาอยู่มากขึ้น จึงตั้งชื่อว่า “บ้านไร่ห้วยโจ้”
การประกอบอาชีพเริ่มแรกมีการปั้นหม้อขาย โดยพ่อหนานขัด ผู้ใหญ่บ้าน เป็นผู้ริเริ่มการปั้นหม้อคนแรกของหมู่บ้าน
พร้อมกับการทำการเกษตร จนมาถึงปี พ.ศ.2500 มีพ่อหนานแก้วมา ใจงาม แต่เดิมเคยเป็นพระภิกษุ
ได้ไปทัศนศึกษาที่จังหวัดชลบุรีเห็นการทำครกหินของชาวอ่างศิลา
จึงได้เริ่มประกอบอาชีพเจาะครกหินเป็นของคนแรกของหมู่บ้าน
เนื่องจากเห็นว่าวัตถุดิบในหมู่บ้านมีอยู่แล้ว เพราะหมู่บ้านติดกับภูเขา และได้นำความรู้การทำครกหินเผยแพร่ให้กับชาวบ้าน
ชาวบ้านจึงประกอบอาชีพการทำครกหินมากขึ้น แต่ก็ประกอบอาชีพเกษตรกรรมควบคู่กันไป
และได้เปลี่ยนชื่อ “บ้านไร่ห้วยโจ้”เป็น “บ้านไร่ศิลาทอง”
มีคำว่า “ทอง” ต่อท้ายชื่อหมู่บ้าน เพื่อความเป็นศิริมงคลของหมู่บ้าน
—
ที่ตั้งและอาณาเขตติดต่อ
บ้านไร่ศิลาทอง หมู่ที่ 10 ตำบลพิชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง ตั้งอยู่ห่างจากตัวอำเภอเมืองลำปาง
ประมาณ 5 กิโลเมตร การเดินทางโดยจักรยาน/รถจักรยานยนต์/รถยนต์/รถโดยสารประจำทาง
ใช้เวลาเดินทางประมาณ 10 นาที ก็ถึงตัวเมือง
—
อาณาเขตติดต่อ
ทิศเหนือ ติดต่อกับ บ้านทรายใต้ หมู่ที่ 8 ตำบลพิชัย
ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านสามัคคี หมู่ที่ 2 ตำบลพิชัย
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ภูเขาและอำเภอแม่เมาะ
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ คลองชลประธานและบ้านม่อนเขาแก้ว หมู่ที่ 3
—
พื้นที่ตั้ง
พื้นที่ทั้งหมดของหมู่บ้านมีจำนวนประมาณ 3800 ไร่
มีเอกสารสิทธิ์พื้นที่อยู่อาศัยประมาณ 300 ไร่ พื้นที่ทำการเกษตร 1500 ไร่ สวน 2000 ไร่
สำหรับพื้นที่ทำนาข้าวอยู่ใต้ครองชลประทานในเขตเทศบาลเมืองพิชัยหมู่ที 3
—
สภาพประชากรของหมู่บ้าน
มีอยู่ 345 ครัวเรือน ประชากร 1213 คน ชาย 590 คน หญิง 623 คน
—
ลักษณะทางภูมิประเทศ
บ้านไร่ศิลาทอง ด้านบนเป็นภูเขาเป็นป่าไม้รกทึบมีต้นไม้นานาพันธ์
เป็นป่าไม้ที่อยู่ใกล้ตัวเมือง เป็นป่าต้นน้ำของห้วยผาดั้น ห้วยโจ้ ห้วยป่าเส้า ห้วยป่าขุย ห้วยโป่ง ห้วยจำหลอด ห้วยเสี้ยว ห้วยน้ำจำ
มีต้นไม้เบญจพันธ์มากมาย และสัตว์ป่า เช่น นก/ไก่ป่า/อีเห็น/วอก
ในลำห้วยต้นน้ำยังมีปลากั้ง และปูจั่วห้วย และมีพันธ์สมุนไพรหลายชนิดด้านล่างของหมู่บ้านมีคลองชลประทานไหลผ่าน
—
ลักษณะภูมิอากาศ มี 3 ฤดู
ฤดูหนาว ระหว่าเดือน พฤศจิกายน – กุมภาพันธ์
ฤดูร้อน ระหว่างเดือน มีนาคม – พฤษภาคม
ฤดูฝน ระหว่างเดือน มิถุนายน – ตุลาคม
—

บ้านไร่ศิลาทอง

ครกหินศิลาทอง .. เป็นภูมิปัญญาที่เกิดขึ้นในหมู่บ้านไร่ศิลาทอง
โดยมีผู้ที่คิดค้นและประดิษฐ์ขึ้นเป็นคนแรกนามว่า
พ่อหนานแก้วมา ใจงาม ในราวปี พ.ศ.2500
คงไว้ซึ่งเอกลักษณ์อันโดดเด่นของหมู่บ้าน กับการเจาะครกหิน “บ้านไร่ศิลาทอง”
หมายเป็นหมู่บ้านที่ถูกตั้งขึ้น
โดยคนพิชัยกลุ่มแรกที่เข้ามาสร้าง “บ้าน”
เพื่อทำ “ไร่”
พัฒนาจนเป็นการนำหิน “ศิลา”
มาเจาะครกขายได้เป็นเงินเป็น “ทอง”
ขึ้นมาจนถึง ณ ปัจจุบันนี้
พ่อหนานแก้วมา ใจงาม ได้ปิดตำนานการเจาะครกหินของตนลงในวัน 59 ปี
ณ เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2525 ด้วยรักและอาลัย บ้านไร่ศิลาทอง